Skip links

Wat is lichaamssamenstelling?

De lichaamssamenstelling geeft de verhouding weer tussen de vetvrije massa (botten, organen, vocht en spieren) en vetmassa (vet) ten opzichte van jouw totale lichaamsgewicht.

Vaak willen mensen die een start maken met afvallen of beginnen met sporten, inzicht krijgen in de huidige situatie van hun lichaam. Om een startpunt te kunnen bepalen is het van belang om te weten waar je nu staat. Dit kan o.a. door te meten of berekenen wat je lichaamssamenstelling is.

Waarom je lichaamssamenstelling berekenen?
Een gezond lichaam is een lichaam waarbij de vetvrije massa en vetmassa in balans zijn. Teveel vet is namelijk ongezond voor het lichaam,  daarom moet het doel zijn wanneer je afvalt om niet alleen gewicht te verliezen maar ook een gezond vetpercentage te hebben. Dat betekend dus dat je je vetmassa moet verlagen en je spiermassa zo hoog mogelijk moet krijgen.
Door je lichaamssamenstelling te bereken krijg je dus meer inzicht in jouw huidige situatie en kun je vervolgens bepalen welke vervolgstappen je kunt zetten.

Hoe bereken je je lichaamssamenstelling?
Hoewel je lichaamssamenstelling dus uit verschillende onderdelen bestaat, wordt vaak alleen het percentage vetmassa, spiermassa en iemands totale gewicht gemeten wanneer men bijvoorbeeld wilt afvallen. Echter zijn er meerdere manieren om je lichaamssamenstelling te berekenen. Hieronder beschrijf ik in het kort twee manieren die ik persoonlijk betrouwbaar vind.

A). Huidplooimeting
Met de zogeheten huidplooimeting kun je meten wat de verhouding is tussen de spier- en vetmassa ten opzichte van het totale lichaamsgewicht. Dit doe je door met een speciale tang bepaalde plekken (plooien) van het lichaam vast te pakken.
Hoewel de huidplooimeting in mijn ogen een betrouwbaar meetinstrument is moet je er wel echt ervaring mee hebben en flink oefenen om het goed toe te passen. Het is belangrijk om op precies de juiste plek de meting doen. Want wijkt je methode/aanpak steeds iets af dan is de kans op onjuiste resultaten erg groot en hierdoor kan dus de uitslag onbetrouwbaar zijn. 

B). Dexascan
De dexascan is een groot scanapparaat die een scan van je lichaam maakt en zeer accurate metingen doet. Je kunt hier niet alleen je spier- en vetmassa meten maar het laat bijvoorbeeld ook je botdichtheid zien. Verder kun je ook heel gedetailleerd zien of er bijvoorbeeld verschil zit in je linkerbeen ten opzichte van je rechterbeen, wat betreft spierontwikkeling. De resultaten van deze scan worden helder weergeven in een uitgebreide rapportage. Omdat deze scan zo uitgebreidt is, is het erg duur in aanschaf en vind je dit apparaat niet snel in een standaard gym of personal training studio maar wel in bijvoorbeeld ziekenhuizen.

Moet ik mijn lichaamssamenstelling weten om af te vallen?
Hoewel het goed is om te weten wat je lichaamssamenstelling is, is het niet perse noodzakelijk om dit te weten wanneer je wilt afvallen. Er zijn namelijk andere ‘meetinstrumenten’ waarbij je niet de lichaamssamenstelling vast kunt stellen maar toch ook inzicht kunt krijgen in jouw huidige situatie. Hieronder beschrijf ik een aantal van deze meetinstrumenten.

1. Weegschaal
De weegschaal is misschien wel het bekendste meetinstrument. Met een weegschaal kun je zien wat je totale lichaamsgewicht is en sommigen geavanceerde weegschalen geven zelfs meer informatie weer zoals het vetpercentage. Maar dat is lang niet zo betrouwbaar als bijvoorbeeld bij een dexascan.
Het is belangrijk om te weten dat je niet blindelings moet afgaan op alleen het gewicht dat je weegschaal aangeeft. Jouw lichaamssamenstelling is vele malen belangrijker en complexer dan dat. Schrik dus niet als de weegschaal meer kilo’s  aangeeft terwijl je flink aan het sporten bent geslagen. Het kan namelijk heel goed zijn dat je iets in spiermassa bent aangekomen maar wat vetmassa bent kwijtgeraakt. Dit zal de normale weegschaal je niet vertellen. Het is daarom aan te raden dat je naast je weegschaal ook een ander meetinstrument gebruikt.  

2 Buikomtrek meten
Niet iedereen heeft beschikking tot een dexascan waar alles heel nauwkeurig wordt gemeten. Maar wat wel makkelijk kan en veelzeggend is, is je buikomtrek. Waarom is de buikomvang dan zo belangrijk? Vet slaat zich bij de meeste mensen op rondom de buik wanneer ze aankomen. In de alinea hiervoor heb ik al aangegeven dat een weegschaal niet het complete plaatje geeft. Maar het meten van je buikomvang kan een makkelijke extra toevoeging zijn én is betrouwbaar als het gaat om het ‘monitoren’ van het vet rondom je buik tijdens het proces van afvallen. Ook mooi meegenomen want dit is vaak hét probleemgebied waar mensen zo snel mogelijk vooruitgang willen zien en centimeters willen verliezen.

3. BMI
Je hebt vast wel van BMI gehoord. Je BMI is een berekening van verschillende factoren zoals; je geslacht, leeftijd, lengte en gewicht, geformuleerd tot een getal. Dit getal geeft weer of je eventueel ondergewicht, een gezond gewicht, overgewicht, matige obesitas of morbide obesitas hebt. Bij veel trainings- en afval trajecten wordt je BMI gebruikt als leidraad en om jouw proces te monitoren. Maar in mijn ogen dien je echt meerdere ‘meetinstrumenten’ te gebruiken in combinatie met je BMI, om tot een betrouwbaar conclusie te komen. Want jouw BMI getal zegt niet alles over je lichaam en zijn staat. Je kunt een te hoge BMI hebben en nog steeds een gezond lichaam hebben omdat je bijvoorbeeld een heel hoog percentage aan spiermassa hebt. 

Conclusie
Mocht je in de gelegenheid zijn om je lichaamssamenstelling te kunnen laten berekenen dan is het absoluut van toegevoegde waarde. Maar om effectief af te vallen is het niet perse noodzakelijk om je lichaamssamenstelling te weten. Je kan dus ook bijvoorbeeld twee varianten van meetinstrumenten inzetten om te starten met afvallen zoals een weegschaal en het meten van je buikomtrek. Omdat men vaak minder wilt wegen en wat vetmassa kwijt wil (rondom de buik), is het monitoren hiervan vaak al goed te doen met deze twee combinaties. Laat deze verschillende manieren en instrumenten je vooral niet afschrikken of tegenhouden om gewoon lekker te starten met trainen en afvallen. Want uiteindelijk is dat altijd gewoon de eerste stap!

Join the Discussion

Return to top of page